„Duchy polskich miast i zamków”, Witold Vargas i Paweł Zych
"Ghosts of Polish cities and castles", Witold Vargas and Paweł Zych

Zwykły dzień na uczelni. Pojawiłam się na długo przed pierwszym wykładem (który, na moje szczęście, nie odbywa się rano, więc mimo wszystko mogłam się wyspać). Siedzę więc sobie spokojnie, czytając jedną z najciekawszych książek, jakie znalazłam w ostatnim czasie, gdy nagle… niemal podskakuję, słysząc zza pleców głos jednej z moich wykładowczyń. W trakcie rozmowy, kobieta zauważa książkę, którą trzymam w ręce.

„A co to Pani ciekawego czyta?” *w odpowiedzi zamykam „tomiszcze”, pokazując okładkę i tytuł; uśmiech na twarzy kobiety rozszerza się* „O, trochę… mroczne ma Pani zainteresowania…”

„Tak, dlatego właśnie tak się ucieszyłam, kiedy zobaczyłam Poego na liście naszych lektur na Pani przedmiot.”

Rozmawiamy jeszcze przez chwilę, po czym kobieta odchodzi. Co czytałam? „Duchy polskich miast i zamków”. Wykładowczyni miała rację – to nieco… mroczna lektura. No, ale jednak – jeśli się, jak ja, lubi poznawać wszelkiej maści legendy dotyczące określonych miejsc, to jest to książka wprost idealna. Opisy podań dotyczących opisanych tu duchów są krótkie, lecz bardzo wciągające; ciężko się od nich oderwać, dlatego właśnie nie zauważyłam kiedy kobieta do mnie podeszła. Cudownym dodatkiem są również ilustracje, stworzone w podobnym stylu jak te w „Świętych i biesach” tych samych autorów. „Trailer”? Aha, chcecie przeczytać fragment żeby zobaczyć jak zostało napisane to wychwalane przeze mnie dzieło? Proszę bardzo, oto jeden z kilku zaproponowanych przez autorów podziałów duchów:

„PODZIAŁ WEDŁUG MIEJSCA ZAMIESZKANIA:

Duchy zamkowe – każdy ważniejszy zabytek szczyci się posiadaniem własnej zjawy.

Duchy miejskie – są bohaterami lokalnych legend, pojawiają się w określonych punktach miasta, stanowią atrakcję turystyczną, a często wizytówkę miasta.

Duchy wiejskie – to szlacheckiego pochodzenia mieszkańcy potępieńcy, ale także cała rzesza anonimowych chłopskich duchów, utrwalonych w ludowych opowieściach grozy.

Duchy podziemi – to strażnicy kopalń, podziemnych tuneli, lochów wypełnionych złotem; często bywają tylko dodatkiem do mrocznych, budzących chciwość opowieści o skarbach.

Duchy podwodne – piękne panny, rycerze i potwory mieszkający na dnach rzek i jezior.

Duchy cmentarne – duchy osób pochowanych na cmentarzach.

Duchy leśne – zabici w drodze podróżnicy, leśnicy, zbóje, myśliwi, którzy po śmierci przemierzają puszcze i bory; zazwyczaj wrogie wobec ludzi.

Duchy polne i drogowe – spotykane najczęściej na rozstajach, z dala od ludzkich siedzib.”

Legendy są podzielone na grupy według regionów Polski, więc każdy może znaleźć opowieści o terenie na którym mieszka czy planuje zamieszkać.

recenzja duchy

Okładka książki (skan)

Cover of the book (scan)

An ordinary day at the university. I appeared long before the first lecture (which, for my luck, is not carried out in the morning, so I could sleep well anyway). So I sit quietly, reading one of the most interesting books I have found recently, when suddenly… I almost jump up, hearing the voice of one of my lecturers from behind my back. During the talk, the woman notices the book that I’m holding in my hand.

„And what is this interesting thing that you are reading, Madam?” *In response, I close the „tome”, showing the cover and title; smile on the face of the woman expands* „Oh, you have a little… dark interests, Madam…”

„Yes, that is why I was so glad when I saw Poe on our reading list for your subject, Madam.”

We talk for another moment, then the woman leaves. What was I reading? „Ghosts of Polish cities and castles”. The lecturer was right – it’s a bit… dark reading. Well, but nevertheless – if one likes to learn about all the legends about certain places, like me, then this book is just perfect. The descriptions of stories about the ghosts described here are short but very engaging; it’s hard to break away from them, that’s why I didn’t notice when the woman came up to me. A great addition are also illustrations, created in a similar style to those from „Saints and Demons” by the same authors. „Trailer”? Oh, you want to read the passage to see how this praised work was written? Here comes one of several divisions of ghosts suggested by the authors:

„DIVISION BY LOCATION:

Castle ghosts – each important monument prides itself on possession of its own ghost.

Urban ghosts – they are the characters from local legends, appear in certain points of the city, are a tourist attraction, and often a city card.

Rural ghosts – they are noble-born, damned inhabitants, but also a whole bunch of anonymous peasant ghosts, fixed in the folk tales of horror.

Ghosts of the underground – they are the guards of mines, underground tunnels, dungeons filled with gold; they are often just an addition to the dark, greed awakening treasure tales.

Underwater ghosts – beautiful maidens, knights, and monsters living on the bottom of rivers and lakes.

Cemetery ghosts – ghosts of the people buried in cemeteries.

Forest ghosts – travellers killed while on the road, foresters, cops, hunters who after death pass through the forests; Usually hostile towards people.

Field and road ghosts – most often found at crossroads, away from human settlements.”

The legends are divided into groups by the regions of Poland, so everyone can find the stories from the area where they live or are planning to live.